Gwaun-Cae-Gurwen a Brynaman Isaf

Mae gan y ward amrywiaeth o gynefinoedd. Mae SBCN mawr Tiroedd Comin Cwm Aman Uchaf wedi'i ddynodi ar gyfer ei frithwaith o gynefinoedd sy'n cynnwys ardaloedd o laswelltiroedd asidig, glaswellt y gweunydd a thir pori brwyn, rhostir a chorsydd a thir gwlyb. Mae SBCN Cyffredin GCG yn gymysgedd o ddôl wlyb a sych gydag elfennau o laswellt y gweunydd a rhostir. Mae SBCN Rhodfa Derwydd yn frithwaith o laswelltir niwtral, prysgwydd, glaswellt y gweunydd a phorfa brwyn ynghyd â ffen helyg a phyllau dŵr. Mae SBCN Caeau Chwarae Ffordd Abernant yn ardal o safleoedd sbwriel pyllau glo wedi'u hadfer sydd â chasgliad o greaduriaid di-asgwrn-cefn arbennig o ddiddorol. Mae SoDdGA Tai'r-gwaith wedi'i ddynodi ar gyfer ei laswelltiroedd sy'n llawn rhywogaethau, cynefin cynyddol brin. Mae SBCN Caeau Betony a Chaeau Chwarae Maerdy wedi'u dynodi'n ddolydd gwair sy'n llawn rhywogaethau. Mae rhan o SBCN Tiroedd Comin Cwm Aman Uchaf yn y ward, sydd wedi'i dynodi ar gyfer brithwaith o gynefinoedd gan gynnwys glaswelltir asidig, porfeydd brwyn a glaswellt y gweunydd, rhostir a chorsydd a thir gwlyb. Mae nifer o safleoedd glaswelltir yn cael eu rheoli o dan gynllun Caru Gwenyn CNPT, gan gynnwys Cae Chwarae Ffordd Abernant a'r Dramffordd.

Mae safleoedd sbwriel pyllau glo yn GCG yn arbennig o ddiddorol o ran creaduriaid di-asgwrn-cefn. Mae gan gae chwarae Ffordd Abernant o leiaf 101 o rywogaethau creaduriaid di-asgwrn-cefn gydag o leiaf 8 o bwysigrwydd cadwraeth. Mae'r tiroedd comin yn gartref i ystod eang o rywogaethau gan gynnwys ysgyfarnogod brown, ehedyddion ac ymlusgiaid. Mae tylluanod gwynion i'w gweld yn rheolaidd. Mae gan y glaswelltir corsiog boblogaethau o fritheg y gors, iâr fach yr haf sy'n dod yn fwyfwy prin ledled Ewrop. Mae'r gweirgloddiau sy'n llawn rhywogaethau’n cynnwys rhywogaethau traddodiadol fel y gribell felen, llysyrlys ac effros. Mae afon Aman a'i choridor coediog yn bwysig ar gyfer rhywogaethau dyfrgwn, trochwyr, siglennod llwyd ac ystlumod. Mae'r ucheldiroedd ar yr ymyl deheuol yn addas i ehedyddion, tinwennod y garn, barcutiaid coch ac ysgyfarnogod brown.

Camau Gweithredu

1. Mae safleoedd fel SBCN Tiroedd Comin Cwm Aman Uchaf yn aml mewn perygl o blannu coed yn amhriodol, a all niweidio cynefinoedd ac achosi i garbon gael ei ryddhau. Gwarchodwch gynefinoedd fel hyn rhag cynlluniau plannu coed.
2. Chwiliwch am leoliadau Caru Gwenyn CNPT o amgylch y ward h.y. safleoedd lle byddai blodau'n tyfu pe na bai'r gwair yn cael ei dorri ar gyfer yr haf
3. Cynyddwch ymwybyddiaeth o fywyd gwyllt yn y ward e.e. trwy gynnal teithiau cerdded bywyd gwyllt