Gwasanaeth yr amgueddfa

Mae'r ddogfen Gwasanaeth Amgueddfa Castell-nedd Port Talbot, yn cofnodi a gwarchod dreftadaeth ddiwylliannol gyfoethog ein hardal.

Drwy ein hamgueddfeydd, arddangosfeydd a gwaith allgymorth rydym yn ymdrechu i ddathlu ein lle yn hanes y byd o Oes yr Haearn Celtiaid, y chwyldro diwydiannol, siapio Undeb Rygbi, i'r dyfeisio radar yn y Rhyfel Byd II a thu hwnt!

Mae'rgwasanaeth amgueddfeydd yn gweithio'n agos gydag ysgolion, sefydliadau treftadaeth, grwpiau hanes lleol ac chyd amgueddfeyddi cynnal profiad dysgu cynhyrchiol i drigolion ac ymwelwyr i'r ardal.

Wedi ei leoli ger pentref Creunant yng Nghwm Dulais bum milltir i'r gogledd o Gastell-nedd, mae'r amgueddfa yn adrodd hanes diwydiant glo yng Nglofa Cefn Coed, unwaith y pwll glo dyfnaf yn y byd. Cefn Coed oedd un o'r pyllau glo mwyaf peryglus yng Nghymru lle gollodd llawer o ddynion eu bywydau mewn amodau gwaith peryglus ennill y pwll glo y llysenw 'Y Lladd-dy'.

Mae hanes y miloedd o ddynion a oedd yn gweithio yng Nghefn Coed ac mewn pyllau glo caled eraill yn De-orllewin Cymru yn cael ei hadrodd drwy eiriau, lluniau ac arteffactau ledled yr amgueddfa. Mae'r oriel o dan y ddaear, a ffug wythïen sy'n gweithio, yn dod â amodau erchyll hyn yn fyw.

Mae'r amgueddfa yn gartref i beiriant dirwyn 1927 Silinder llorweddol ager Worsley Mesnes, gallwch ddadlau bod hwn yn gem yng nghoron yr amgueddfa. Pan oedd y safle pwll glo yn gweithio cafodd ei bweru gan stêm, ond nawr mae’r weindiwr godidog yn troi drosodd gan drydan, fodd bynnag mae ei fawredd byth yn methu i greu argraff ar selogion y byd.

Teithiau Tywys

Gall ymwelwyr gael taith dywys o dan arweiniad un o'n gwirfoddolwyr ymroddedig trwy drefniant neu os yw'n well gennych, mae llaw teithiau sain o'r safle, a gofnodwyd gan löwr ymddeol o'r Glofa Cefn Coed ar gael o dderbynfa.

Tram Nwy Castell-nedd

Mae'r amgueddfa hefyd yn gartref balch i’r tram nwy olaf i oroesi o'r dref ac yn un o'r unig enghreifftiau yn y byd!  Rhedodd tram nwy Castell-nedd o 1875 hyd 1920, yn ddioddefwr o foderneiddio rhoddwyd y gorau iddo o blaid fysiau modur ac cafodd yr hen dram eu werthu. Mae'r enghraifft wych hyn wedi cael ei adfer o ardd leol yn y 1980au lle oedd yn cael ei ddefnyddio fel sied ardd! Ymwelwch â'r amgueddfa i ddarganfod ei hanes diddorol ac i eistedd i fyny ar y dec uchaf!

Clwb Rheilffyrdd Modelau Castell-nedd

Mae amgueddfa Cefn Coed hefyd yn cynnal Glwb Rheilffyrdd Modelau Castell-nedd.  Mae ymroddiad ac ymrwymiad y clwb yn amlwg wrth i’r cynllun datblygu'n gyson i ddathlu hanes stêm yng Nghwm Dulais.

Oriau Agor

Ar hyn o bryd, mae’r amgueddfa ar gau oherwydd gwaith cynnal a chadw hanfodol.

Cyswyllt

• Ffon: (01639) 750556
• E-bost: colliery@npt.gov.uk
• Ymweliad: Amgueddfa Glofa Cefn Coed, Heol Castell-nedd, Crynant, SA10 8SN

Sut i gyrraedd yma

• Bws: X58 / 158 yn rhedeg bob awr o Abertawe a Chastell-nedd yn ddyddiol
• Car: Ar Cyffordd 43, Gadewch yr M4 tua'r dwyrain. Cymerwch yr A465 arwyddion Aberdulais / Resolfen / Aberhonddu. Dewch oddi ar ffordd ymadael arwydd (A4109) Aberdulais Falls, Amgueddfa Glofa Cefn Coed. Mae'r amgueddfa yn tua 3 milltir ar hyd Heol Castell-nedd.

Eglwys Abaty Margam, a sefydlwyd ym 1147 yw'r unig Sefydliad Sistersaidd yng Nghymru y mae ei gorff yn dal i fod yn gyfan ac yn cael ei ddefnyddio ar gyfer addoliad Cristnogol. Mae olioneraill y Fynachlog yn cynnwys cabidyldy deuddeg ochr mewn arddull Saesneg cynnar wedi'i leoli ym Mharc Gwledig Margam.

Mae Amgueddfa Cerrig Abaty Margam yn amgueddfa fach ond arwyddocaol yng ngofal CADW, s'yn gartref i gasgliad o gerrig a chroesau cyn-Romanésg, Rhufeinig a Cheltaidd, wedi'u harysgrifio, rhai i'w cael yn ardal Margam, gan gynnwys Croes Olwyn fawr Conbelin. Mae teithiau tywys o amgylch yr Abaty ac Amgueddfa'r Cerrig ar gael trwy drefniant gyda Swyddfa Blwyf Margam.

• Ffôn: Swyddfa Plwyf Margam 01639 871184/ CADW 029 20 500200
• Lleoliad: M4 cyffordd 38, 2 filltir i'r dwyrain o Bort Talbot ar yr A48
• Bws: X1 (First Cymru) o Abertawe/Port Talbot
• Hygyrchedd: Yn addas i bawb. Cyfleusterau i'r anabl ar y safle.

Wedi'i leoli yng Nghanolfan Ymwelwyr Parc Coedwig Afan mae'r amgueddfa agos hon yn darlunio hanes y glöwr a'i deulu yng Nghymoedd De Cymru. Mae yna hefyd amrywiaeth o arddangosion awyr agored gan gynnwys siop gof.

Ffôn: Canolfan Ymwelwyr Parc Coedwig Afan 01639 850564

Lleoliad: Ar yr A4107, 6 milltir o Gyffordd 40 yr M4

Bws: 23 (First Cymru) o Bort Talbot

Hygyrchedd: hygyrch i ymwelwyr llai galluog

I gael mwy o wybodaeth am yr Amgueddfa ewch i'r wefan.