Ymgynghoriad Cyllideb CnPT 2024-25 – Beth ddywedoch chi wrthym…
Gwnaed y penderfyniadau terfynol am gyllideb 2024-25 ar gyfer Castell-nedd Port Talbot gan y Cabinet ddydd Mercher 6 Mawrth, ac mewn cyfarfod o’r Cyngor llawn ddydd Iau 7 Mawrth 2024. Gallwch ddarllen mwy am y gyllideb www.npt.gov.uk/budgetandspending, a gallwch ddarllen adroddiad y gyllideb lawn.
Oll yn oll, ystyriwyd barn dros 2,500 o bobl o ran y broses o osod cyllideb, o siarad â phobl am y pethau sy’n cyfri iddyn nhw drwy ein hymgyrch ymgysylltu “Parhewch i Sgwrsio”, ac eto gan bobl a ymatebodd i’r ymgynghoriad cyhoeddus yn y cyfnod yn arwain at osod y gyllideb derfynol.
Diolch i bawb ohonoch am eich adborth. Dyma rai o’r pethau ddywedoch chi wrthym……
Ymatebion i Holiadur Ymgynghoriad y Gyllideb
O 20 Rhagfyr 2023 tan 10 Ionawr 2024, fe gynhalion ni ymgynghoriad cyhoeddus ar ein cynigion drafft am gyllideb 2024-25. Fe dderbynion ni 556 o holiaduron llawn.
Beth glywsom ni
Arian Wrth Gefn Penodol Gwasanaethau Cymdeithasol
Fe ofynnon ni sut mae pobl yn teimlo am y cynnig i ddefnyddio £6.8miliwn o arian wrth gefn penodol i fynd i’r afael â gwasgfeydd ariannu ym maes Gwasanaethau Cymdeithasol ac i helpu i gydbwyso’r gyllideb yn 2024-25. Atebodd 514 o bobl y cwestiwn hwn:
- o blith y 350 o ymatebwyr sy’n cytuno neu’n cytuno’n gryf â’r cynnig, ymysg rhai o’r prif themâu pam maen nhw’n cytuno roedd:
- Sylwadau am bwysigrwydd Gwasanaethau Cymdeithasol a darparu cefnogaeth i’r rhai mewn angen
- Barn y dylid defnyddio arian wrth gefn pan fo pethau’n fain.
- Barn fod Gwasanaethau Cymdeithasol dan bwysau, angen mwy o adnoddau, neu y dylent fod yn flaenoriaeth.
- Sylwadau fod angen / galw yn tyfu (rhai’n cysylltu hyn â’r boblogaeth sy’n heneiddio).
- o blith y 96 o ymatebwyr sy’n anghytuno neu’n anghytuno’n gryf â’r cynnig, ymysg rhai o’r prif themâu pam maen nhw’n anghytuno roedd:
- angen mwy o wybodaeth neu fwy o gwestiynau am y cynnig
- barn y dylid rheoli gwariant / adnoddau Gwasanaethau Cymdeithasol o fewn y gyllideb sydd ar gael
- sylwadau negyddol am lefel / argaeledd presennol y gwasanaeth
- barn y dylai gwasgfeydd Gwasanaethau Cymdeithasol gael eu hariannu gan lywodraethau Cymru neu’r DU.
Treth y Cyngor
Fe ofynnon ni pa mor gefnogol fyddai pobl i gynnydd yn Nhreth y Cyngor i helpu i warchod / osgoi toriadau i wasanaethau a ddarperir gan y cyngor. Atebodd 540 o bobl y cwestiwn hwn:
- o blith y 130 o ymatebwyr a ddangosodd y bydden nhw’n gefnogol neu’n gefnogol iawn, rhoddodd 90 (69%) eu rheswm am ymateb fel y gwnaethant. Ymysg rhai o’r prif themâu pam y bydden nhw’n gefnogol roedd:
- gwarchod gwasanaethau
- y byddai cynnydd i’w ddisgwyl am fod costau popeth wedi cynyddu
- bydden nhw’n cefnogi cynnydd bychan neu fforddiadwy
- lleisiwyd gofidiau am y cynnydd mewn gwasgfeydd costau byw
- barn y dylai’r cynnydd ddod o hyd i ddulliau mwy effeithlon / arbedion / incwm i gadw’r cynnydd mor isel â phosib.
- o blith y 391 o ymatebwyr a ddangosodd y bydden nhw’n anghefnogol neu’n anghefnogol iawn, rhoddodd 289 (74%) eu rheswm am ymateb fel y gwnaethant. Ymysg rhai o’r prif themâu pam y bydden nhw’n gefnogol roedd:
- barn fod pobl eisoes yn talu digon / gormod
- gofid y byddai cynnydd yn ychwanegu at wasgfeydd costau byw presennol
- barn nad yw pobl yn cael gwerth am arian / yn cael cais i dalu mwy am lai.
- barn y dylai’r cyngor arbed arian mewn mannau eraill neu gynhyrchu incwm.
Strategaeth y Gyllideb
Fe amlinellon ni 4 nod allweddol y seilir strategaeth y gyllideb ddrafft arni, a gofynnwyd i ymatebwr ddangos i ba raddau maen nhw’n cytuno â nhw. Dyma’r ymatebion:
- Gwahoddwyd pobl i ymhelaethu ar eu hymatebion i’r cwestiwn ar y nodau allweddol, a daeth y themâu isod i’r amlwg:
- roedd lefel cyffredinol uchel o gefnogaeth i’r pedwar maes ffocws a gynigiwyd
- cwestiynodd nifer o ymatebwyr a oedd, neu ba mor agos roedd blaenoriaethau polisi Llywodraeth Cymru’n unioni â blaenoriaethau ac anghenion lleol.
- roedd sawl sylw’n awgrymu y dylai COVID-19 fod y tu cefn i ni nawr, gan awgrymu diffyg ymwybyddiaeth o’r effaith barhaol.
Awgrymiadau eraill
Fe ofynnon ni am unrhyw awgrymiadau eraill o ran sut y gallai’r cyngor leihau’r bwlch yn y gyllideb. Y prif themâu oedd:
- Awgrymiadau ynghylch lleihau’r costau sy’n gysylltiedig â / niferoedd o staff cyngor ar gyflogau uwch
- Gwerthu / rhentu / lleihau adeiladau, tir ac asedau eraill y cyngor.
- Arbedion effeithlonrwydd / atal gwastraff.
- Cynhyrchu incwm
Gan bwy glywsom ni
- Dywedodd 96% (523) o ymatebwyr eu bod nhw’n byw yng Nghastell-nedd Port Talbot
- Roedd 1% (6) dan 25 oed; ychydig dros chwarter 29% (129) yn 60 oed neu hŷn, a 64% (284) rhwng 25-59 oed.
- Dywedodd 50% (217) eu bod nhw’n fenywaidd; 42% (182) yn wrywaidd; ac 1% (2) yn anneuaidd.
Ymatebion Parhewch i Sgwrsio
Cynhaliwyd ein hymgyrch ymgysylltu ‘Parhewch i Sgwrsio’ rhwng 29 Mehefin ac 8 Hydref 2023. Yn ystod y cyfnod hwnnw, gofynnwyd i bobl beth oedd yn cyfri iddyn nhw, gan ddefnyddio grwpiau ffocws, cyfarfodydd, digwyddiadau a holiaduron.
Fe dderbynion ni 1,657 holiadur llawn, cymerodd 30 o bobl ran mewn grwpiau ffocws ac fe siaradon ni â 262 o bobl mewn trafodaethau grŵp mewn digwyddiadau
Beth glywsom ni yn yr Holiaduron:
Beth sy’n cyfri i chi NAWR? 10 prif thema fesul grŵp oedran:
| Pob ymatebwr (*1491) | Dan 25 (759) | 25 – 59 oed (407) | 60+ oed (255) |
|---|---|---|---|
| Ffrindiau, teulu ac anifeiliaid anwes (36% -532) | Ffrindiau, teulu ac anifeiliaid anwes (65%-497) | Costau byw / chwyddiant (16%-66) | Trafnidiaeth gyhoeddus (19%-49) |
| Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (25% -368) | Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (40%-304) | Iechyd a Llesiant (14%-55) | Economi lleol / ardal leol / canol tref da (17%-44) |
| Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (18%-274) | Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion gan gynnwys prydau ysgol (28%-211) | Cadw’r ardal leol yn lân (13%-52 | Cadw’r ardal leol yn lân (16%-41) |
| Iechyd a Llesiant (12%-172) | Safon byw / ansawdd bywyd (9%-68) | Materion amgylcheddol (10%-41) | Iechyd a Llesiant (16%-41) |
| Cadw’r ardal leol yn lân (8%-119) | Iechyd a Llesiant (9%-67) | Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (10%-41) | Materion amgylcheddol (11%-29) |
| Costau byw / chwyddiant (8%-115) | Cymunedau / gweithgareddau cymdeithasol / digwyddiadau (4%-29) | Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (10%-39) | Costau byw / chwyddiant (10%-26) |
| Materion amgylcheddol (7%-103) | Materion amgylcheddol (3%-26) | Cymunedau / gweithgareddau cymdeithasol / digwyddiadau (9%-38) | Cynnal a chadw / diogelwch palmentydd a heolydd (9%-23) |
| Economi lleol / ardal leol / canol tref da (7%-102) | Swyddi / cyfleoedd am swyddi (3%-22) | Economi lleol / ardal leol / canol tref da (9%-38) | Ymddygiad gwrthgymdeithasol / materion troseddu a phlismona (8%-21) |
| Trafnidiaeth gyhoeddus (6%-94) | Parciau a llecynnau glas (3%-21) | Cefnogaeth i’r henoed / pobl anabl / bregus (9%-35) |
Cefnogaeth i’r henoed / pobl anabl / bregus (7%-18) Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (7%-18) Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (7%-18) Parciau a llecynnau glas (7%-18) |
| Safon byw / ansawdd bywyd (6%-89) | - | Materion diogelwch cyffredinol (9%-35) | - |
Beth sy’n cyfri i chi I’R DYFODOL? 10 prif thema fesul grŵp oedran:
| Pob ymatebwr (*1491) | Dan 25 (759) | 25 – 59 oed (407) | 60+ oed (255) |
|---|---|---|---|
| Swyddi / cyfleoedd am swyddi (29% -423) | Swyddi / cyfleoedd am swyddi (48% -358) | Costau byw / chwyddiant (13% -51) | Iechyd a Llesiant (18% -44) |
| Ffrindiau, teulu ac anifeiliaid anwes (21% -300) | Ffrindiau, teulu ac anifeiliaid anwes (38% -280) | Materion amgylcheddol (13% -49) | Economi lleol / ardal leol / canol tref da (17% -41) |
| Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (16% -229) | Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (22% -167) | Iechyd a Llesiant (13% -49) | Trafnidiaeth gyhoeddus (16% -39) |
| Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (14% -207) | Safon byw / ansawdd bywyd (22% -160) | Swyddi / cyfleoedd am swyddi (12% -48) | Materion amgylcheddol (13% -32) |
| Safon byw / ansawdd bywyd (13% -187) | Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (21% -153) | Economi lleol / ardal leol / canol tref da (11% -43) | Cadw’r ardal leol yn lân (12% -30) |
| Iechyd a Llesiant (12% -169) | Iechyd a Llesiant (10% -71) | Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (9% -36) | Cefnogaeth i’r henoed / pobl anabl / bregus (11% -27) |
| Materion amgylcheddol (9% -134) | Materion amgylcheddol (7% -49) | Cadw’r ardal leol yn lân (9% -34) | Materion diogelwch cyffredinol (9% -22) |
| Costau byw / chwyddiant (8% -118) | Costau byw / chwyddiant (6% -47) | Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (9% -34) | Addysg / Llyfrgelloedd / Ysgolion (8% -19) |
| Economi lleol / ardal leol / canol tref da (7% -101) | Cyllid a defnyddio arian yn effeithiol(3% -24) | Cefnogaeth i’r henoed / pobl anabl / bregus (8% -31) |
Cynnal a chadw / diogelwch palmentydd a heolydd (7% -18) |
|
Cadw’r ardal leol yn lân (6% -88) Trafnidiaeth gyhoeddus (6% -82) |
- | Trafnidiaeth gyhoeddus (8% -31) |
Ymddygiad gwrthgymdeithasol / materion troseddu a phlismona (6% -15) Gweithgareddau hamdden / cyfleusterau hamdden (6% -15) |
Beth allai gael ei wneud i WELLA BYWYD? 10 prif thema fesul grŵp oedran:
| Pob ymatebwr (*1491) | Dan 25 (759) | 25 – 59 oed (407) | 60+ oed (255) |
|---|---|---|---|
| Gwella darpariaeth cyfleusterauh amdden a chwaraeon (14% -185) | Gwella darpariaeth cyfleusterauh amdden a chwaraeon (23% -148) | Darparu mwy o ddigwyddiadau / prosiectau cymunedol (18% -71) | Gwella trafnidiaeth gyhoeddus / trafnidiaeth yn gyffredinol (26% -72) |
| Gwella glendid yr ardal (13% -183) | Gwella glendid yr ardal (11% -71) | Darparu gweithgareddau a chyfleusterau i bobl ifanc (16% -63) | Gwella isadeiledd heolydd a phalmentydd (17% -48) |
| Gwella trafnidiaeth gyhoeddus / trafnidiaeth yn gyffredinol(11% -152) | Gwella / buddsoddi mewn ardaloedd awyr agored, parciau a glan y môr (10% -62) | Gwella glendid yr ardal (15% -60) | Gwella glendid yr ardal (17% -47) |
| Gwella / buddsoddi mewn ardaloedd awyr agored, parciau a glan y môr (10% -138) | Gwella ysgolion a gwasanaethau addysg (9% -57) | Gwella’r ardal yn gyffredinol / hybu’r ardal (15% -59) | Cefnogi’r henoed / bregus / anabl (13% -37) |
| Darparu gweithgareddau a chyfleusterau i bobl ifanc (10% -137) | Darparu gweithgareddau a chyfleusterau i bobl ifanc(7% -46) | Gwella trafnidiaeth gyhoeddus / trafnidiaeth yn gyffredinol(12% -49) | Gwella’r ardal yn gyffredinol / hybu’r ardal(11% -30) |
| Darparu mwy o ddigwyddiadau / prosiectau cymunedol (10% -130) | Cynyddu nifer / ansawdd y siopau, caffis a bwytai (6% -41) | Gwella / buddsoddi mewn ardaloedd awyr agored, parciau a glan y môr (12% -49) | Lleihau trosedd ac ymddygiad gwrthgymdeithasol(10% -28) |
| Gwella’r ardal yn gyffredinol gan gynnwys buddsoddi’n lleol(9% -124) | Darparu cefnogaeth costau byw (5% -35) | Gwella isadeiledd heolydd a phalmentydd(12% -48) | Mwy o gyfathrebu ac ymgysylltu gan y cyngor (10% -27) |
| Gwella isadeiledd heolydd a phalmentydd(9% -122) | Darparu mwy o ddigwyddiadau / prosiectau cymunedol(5% -33) | Lleihau trosedd ac ymddygiad gwrthgymdeithasol(10% -39) | Gwella / buddsoddi mewn ardaloedd awyr agored, parciau a glan y môr(9% -26) |
| Cefnogi’r henoed / bregus / anabl(7% -97) | Gwella’r ardal yn gyffredinol / hybu’r ardal (5% -31) | Cefnogi’r henoed / bregus / anabl (10% -38) |
Darparu gweithgareddau a chyfleusterau i bobl ifanc(9% -24) |
| Lleihau trosedd ac ymddygiad gwrthgymdeithasol(7% -93 | Gwella cyfleoedd am swyddi ac amodau gweithio(5% -29) | Mwy o gyfathrebu ac ymgysylltu gan y cyngor(9% -36) | Darparu mwy o ddigwyddiadau / prosiectau cymunedol(8% -22) |
Gan bwy glywsom ni
- Dywedodd 84% o ymatebwyr eu bod nhw’n byw yng Nghastell-nedd Port Talbot
- Roedd dros hanner (57%) yr ymatebwyr yn fenywod, a 42% yn ddynion.
- Roedd 50% o dan 25 oed; Roedd ychydig dros un rhan o bump (22%) yn 60 oed neu'n hŷn, ac roedd y 29% oedd yn weddill rhwng 25-59 oed.
- Yn nodedig, roedd 44% (neu 681) o'r ymatebwyr yn blant ysgol.